Największy kraj Ameryki Południowej słynie głównie z produkcji i masowego spożywania Chimarrão. Ale zawdzięczamy mu również inne, popularne u nas typy mate: Terere, TIPO PU1 i eksportową "Zieloną" Mate. Wiesz, czym się różnią? Umiesz je rozpoznać? W artykule wyjaśniamy różnice.
Wokół yerb produkowanych w Brazylii narosło w naszym kraju sporo mitów. I nie ma co się dziwić, bo patrząc na różnorodność produktów z ostrokrzewu powstających w tym olbrzymim kraju łatwo można się pogubić. Wprawdzie mate wytwarza się zawsze z tej samej rośliny Ilex paraguariensis, jednak sposób obróbki materiału roślinnego daje możliwość tworzenia bardzo różnych typów produktu finalnego.
Zacząć należy od nazewnictwa. W Brazylii język urzędowy to portugalski, dlatego nasz ulubiony napar zwie się tam Erva Mate (erva z port. Zioło). Jest to kluczowa informacja, ponieważ nie powinno się w rozmowie z miejscowymi używać określenia Yerba Mate. Dlaczego? Ta nazwa kojarzy im się mocno z czasami kolonializmu. Hiszpańscy najeźdźcy jako pierwsi zaczęli używać określenia Yerba Mate (yerba to hiszpańskie słowo).
Na południu Brazylii, w krainie Gauchos (odpowiednicy północnoamerykańskich kowbojów), najczęściej używa się po prostu zwrotu Mate.
Przejdźmy już do sedna sprawy sprawy, czyli jakie mate zawdzięczamy Brazylijczykom?
Najbardziej rozpoznawalnym gatunkiem mate z Brazylii jest chimarrão. Charakteryzuje się suszem złożonym głównie ze zmielonych na pył listków oraz dodatku większych kawałków gałązek.
Nie jest w ogóle leżakowana, co sprawia, że chimarrão posiada niepowtarzalną, jaskrawo zieloną barwę i świeżo trawiasty, lekko słodki smak. Często suszona jest gorącym powietrzem.
Ten susz można zalewać nawet kilkadziesiąt razy, jednak mocna pylastość wymaga odpowiedniego sposobu przyrządzenia oraz odpowiedniej rurki.
Więcej na temat przyrządzania chimarrão.
Bombillę nazywa są w Brazylii bomba. Egzemplarze produkowane do picia chimarrão posiadają okrągły, spłaszczony filtr z dużą ilością dziurek. Natomiast najbardziej popularnym naczyniem są tutaj cuie, wytwarzane ze specjalnych odmian tykwy o grubych ściankach i szerokim kołnierzu u góry. Ostatnio coraz większą sympatią cieszą się również naczynia ze szkła w kształcie oryginalnych cui.
W paczce ervy z napisem "terere" znajdziemy żywo zielone, średnio cięte liście, sporo gałązek i niewiele pyłu. Smak yerby zwykle jest w nich łagodny i zamaskowany przez kreatywnie dobierane dodatki. Ananas, brzoskwinia, limonka, cytryna, truskawki, borówki - to tylko część smaków, nieraz uzupełnianych odświeżająca miętą czy innymi ziołami.
Nie ma tutaj co liczyć na dużą moc - wszak ten typ stworzony jest, by chłodzić przegrzanych mieszkańców kraju samby. Jak sama nazwa wskazuje, odmiany Terere przeznaczone są do przyrządzania terere, czyli yerby na zimno. Ale równie dobrze, można je zalewać gorącą wodą - tak też pysznie smakują!
Ciekawostką jest fakt, że do dziś istnieje między Brazylijczykami i Paragwajczykami spór o to, kto wynalazł terere. Jedno jest pewne - oba te kraje lubią mate na zimno.
Tradycyjnym naczyniem do ervy na zimno jest róg byka - guampa. Jednak obecnie, te naturalne pojemniki używane są w Brazylii coraz rzadziej.
Niestety ten materiał jest bardzo wrażliwy na temperaturę. Guampa nie nadaje się więc do przygotowywania mate na gorąco!
Większą popularnością cieszą się zamienniki z innych materiałów. Naczynia z rogów byka mają charakterystyczny kształt łuków; na wzór tego kształtu tworzone są inne naczynia z drewna palo santo, szkła, metalu INOX lub aluminium, a nawet z plastiku.
Co ciekawe, w Urugwaju, który jest krajem o największym na świecie spożyciu mate na osobę, praktycznie nie ma plantacji ostrokrzewu paragwajskiego. Dlatego niemal całe zapotrzebowanie na susz pokrywa import z Brazylii.
Brazylia jest producentem niemal każdej yerby urugwajskiej. Zwykle oznaczona jest ona na paczkach symbolem TIPO PU1 lub napisem EXPORT. Ten typ mate raczej nie jest popularny w kraju produkcji.
Susz w typie urugwajskim to bardzo drobno zmielone listki i dużo pyłu, bez gałązek. Charakteryzuje się zielonym, stonowanym kolorem i świeżym aromatem przywodzącym na myśl suche siano leżące latem na łące.
Podobnie jest w smaku: łagodny, trawiasto siankowaty z małą ilością goryczki, czasem przebijają się też lekko kwaśne nuty. TIPO PU1 suszone są najczęściej tradycyjnie dymem, jednak krótki, kilkumiesięczny zaledwie okres leżakowania wystarcza, by nie było to zbyt odczuwalne w naparze. I niech Was nie zmyli lekki smak - TIPO PU1 w większości przypadków odznaczają się wysoką mocą działania!
Jak się pija tą mate w Brazylii? W zasadzie nie pija się:)
Mieszkańcy tego niewielkiego kraju uwielbiają naturalne tykwy - ale od strony ogonka! Widać na ulicach tykwy w skórze na stojaczkach oraz zdobione poronga, a nawet naczynka z tykwy umieszczonej w byczym kopycie (tak, serio!). Urugwajczycy cenią sobie również bombille z aplaki z łyżeczkowym filtrem.
Ten Brazylijski produkt już w ogóle nie jest pity w Brazylii. Co więcej, nie jest on również pijany w całej Ameryce Południowej! Wszystko idzie na export do innych kontynentów.
Grubo pocięte listki o zielonej barwie (również wynik braku leżakowania) - przeważnie same lub z niewielką domieszką gałązek to towar produkowany wyłącznie na export oznaczony typem Mate Verde / Mate Green (tak, taką samą nazwę mają polskie marki produkowane na bazie tego suszu). Praktycznie nie zawiera pyłu - to produkt stworzony pod europejskie gusta.
Suszony w Brazylii gorącym powietrzem i odpowiednio pocięty materiał płynie następnie w wielkich workach do kraju docelowego, gdzie jest konfekcjonowany. Najczęściej trafia do Europy, USA lub do Chin, które raczej sprzedają go dalej do herbaciarni i mniejszych wytwórców na całym świecie.
Łagodny, trawiasty smak sprawia, że susz ten jest świetnym materiałem na mieszanki smakowe. Dlatego na jego bazie powstaje ogromny wachlarz wariacji owocowo-ziołowych, którego producenci prześcigają się w wymyślaniu coraz to nowych smaków.
Klasyczna "Zielona" mate może być w miarę mocna w działaniu, ale mieszanki są raczej słabe.
Grubo cięty susz bez pyłu nie jest wymagający - idealnie sprawdza się dla początkujących. Stąd najczęściej widzimy "Zieloną" mate zaparzaną w naczynkach ceramicznych z prostymi, chińskimi rurkami.
Podczas gdy na południu Brazylii (gdzie uprawia się ostrokrzew) mate jest bardzo popularna stanowiąc nieraz bardzo ważną część kultury Gauchos, im dalej na północ tym mniej ludzi zna ten napar. Północ opanowana jest niepodzielnie przez kawę i w wielu miejscach nawet nie słyszano o czymś takim, jak ostrokrzew paragwajski.
Ewentualnie na wschodnim wybrzeżu, na przyoceanicznych plażach często można spotkać obwoźnych sprzedawców napojów chłodzących na bazie suszu mate, wytwarzanych metodami domowymi.
Trudno nam w to uwierzyć, że gdzieś można nie znać yerby! Jednak trzeba zauważyć, że Brazylia jest krajem ponad 27 razy większym od Polski, gdzie południe kraju ma do północy tak daleko, że zupełnie inne gusta kulinarne, tradycje i przyzwyczajenia nie powinny już nikogo dziwić.
![Dlaczego Polacy lubią się porobić? / gniewomir.in [PODCAST]](https://blog.dobreziele.pl/!data/newsy/s_news_83.jpg?1713183284)
![Jak ważna jest dla Argentyńczyków Yerba Mate / Dział Zagraniczny [PODCAST]](https://blog.dobreziele.pl/!data/newsy/s_news_82.jpg?1713181503)
Poznasz unikalne właściwości, które sprawiają, że Twoja Yerba Mate smakuje lepiej i dłużej zachowuje temperaturę. Dowiesz się, który model Palo Santo wybrać i jak go pielęgnować, by cieszyć się swoim naczynkiem przez lata.
