Zastanawiasz się, jak urozmaicić codzienne picie yerby? Nie trzeba mieć półki z 50 rodzajami suszów, lecz dryg do radosnego eksperymentowania! W tym artykule, zapraszam do świata ziół, owoców, przypraw i… czego jeszcze? Sprawdź koniecznie!
Co można dodawać do yerby i jakie dodatki cieszą się szczególną popularnością? Poniżej znajdziesz infografikę, która przejrzyście systematyzuje ten temat. Dodatkowo zaprezentuję, jak podchodzą do tematu smakowych mieszanek mieszkańcy Ameryki Południowej oraz przedstawię kilka szczególnie zakręconych pomysłów na yerbowe mieszanki. Równocześnie znalazłem wiele zalet indywidualnego mieszania dodatków. Pomijając fakt, że gotowe, pakowane mieszanki są mało zróżnicowane z uwagi na ograniczenia, jakie daje pakowanie produktu, który musi przetrwać 2 lata nie tracąc swoich właściwości smakowych. W takich gotowych mieszankach Yerba Mate z dodatkami spotykamy zazwyczaj powtarzające się, schematyczne smaki. Choć i tu pojawią się wyjątki potwierdzające regułę! Ponadto, świeże wersje popularnych dodatków (owoce, zioła) oferują zupełnie inne doznania smakowe. Bez porównania. Zacznijmy jednak od tego, co można wrzucić do naczynka z yerbą?
Naturalne dodatki, które można wrzucać do yerby
Dodatki do Yerba Mate można podzielić na cztery podstawowe kategorie: owoce, zioła, przyprawy i cukry. Część z nich jest również adaptogenami, ale o tym temacie znajdziesz więcej informacji nieco dalej w tym artykule.
- OWOCEPolecane: pomarańcza, mandarynka, grejpfrut, melon, arbuz, ananas, jagody goji*, owoce acai.
- ZIOŁAPolecane: mięta, melisa, werbena cytrynowa, pokrzywa, ashwagandha*, szałwia, ginkgo, biloba*, gotu kola*, czystek.
- PRZYPRAWYPolecane: imbir*, kakao, wanilia, anyż gwiaździsty, goździki, kardamon, cynamon, żeń-szeń*, kurkuma*.
- CUKRYPolecane: miód, cukier trzcinowy, stewia, melasa, ksylitol.
* Adaptogen - naturalna substancja o korzystnym dla zdrowia działaniu. Pomaga w adaptacji organizmu do obciążenia stresem i nie powoduje skutków ubocznych (przy zażywaniu w rekomendowanych ilościach).
Dlaczego warto używać własnych dodatków do Yerba Mate?
Poczujesz świeży, intensywny smak i aromat
Własne mieszanki ziół i owoców do yerby dają jakość, której gotowe, paczkowane mieszanki nie są w stanie zaoferować. Świeżość. Suszone zioła i kandyzowane owoce mają nierzadko inny smak, a nawet inne właściwości od swojej świeżej wersji. Nic nie zastąpi świeżo zerwanych listków mięty, melisy czy werbeny, jak i świeżo pokrojonych cząstek pomarańczy lub arbuza. Świeże, soczyste dodatki oddają pełniejszy smak i aromat. Ponadto, zawierają więcej składników o pozytywnych właściwościach.
Eliminujesz nielubiane smaki
Dobrym przykładem jest anyż. Wiele gotowych mieszanek Yerba Mate zawiera w sobie ten składnik, który ma tyle samo zwolenników, co przeciwników. Jeśli szukasz ogrzewającej mieszanki, korzennego naparu idealnego na jesienno-zimowe chłodne dni, a nie przepadasz za anyżem - najlepszym sposobem będzie stworzenie własnej mieszanki. Dodaj kardamon, imbir, cynamon, pieprz... Wszystko to jest powszechnie dostępne w niemal każdym markecie spożywczym.
Dobierasz intensywność dodatków pod swój gust
Miłośnik yerby klasycznej może też mieć awersję do yerb smakowych z uwagi na dominację dodatków nad klasycznym smakiem Yerba Mate. To cecha wielu yerb z dodatkami. Dla jednych to zaleta, dla innych wada. Kwestia gustu. Tworzenie własnych mieszanek smakowych pozwala na indywidualne dostosowanie intensywności danego dodatku. Zagorzałym amatorom klasycznej mate pozwoli natomiast na bezpieczne otwarcie się na nowe smaki, z zachowaniem dominujących nut i aromatów ostrokrzewu paragwajskiego.
Oszczędzasz pieniądze
Ostatnim argumentem opowiadającym się za indywidualnym mieszaniem dodatków jest ekonomia. Zamiast kupować kilka półkilówek smakowych (500g to najpopularniejsza wielkość yerb z dodatkami) można kupić 1 kg klasycznej Yerba Mate (co z pewnością będzie opłacalniejszą opcją) i gdy tylko najdzie Cię ochota na dany smak, możesz przyrządzić daną mieszankę samodzielnie. O ile masz aktualnie w domu dane zioła, owoce czy przyprawy.
Adaptogeny - dodatki wspierające walkę ze stresem
W infografice z systematyką dodatków do yerby zaznaczyliśmy składniki będące adaptogenami, ale czym one są? Adaptogen to substancja pochodzenia naturalnego lub surowiec roślinny o korzystnym dla zdrowia działaniu,
pomagający w adaptacji organizmu do szeroko pojętego obciążenia stresem. Nie wykazuje działania pobudzającego oraz skutków ubocznych - oczywiście przy zażywaniu w rekomendowanych ilościach.Wybierając substancje adaptogenne jako dodatek do yerby poszerzamy zakres pozytywnego działania naparu i dbamy w ten sposób o zdrowie. Zmniejszenie poziomu negatywnych reakcji ciała na stres jest w obecnych czasach szczególnie istotne dla naszego zdrowia psychofizycznego. Zobaczmy teraz, co wybierają mieszkańcy Ameryki Południowej.
Dodatki popularne w Ameryce Południowej
Najczęstszym dodatkiem do Yerba Mate w Ameryce Południowej są zioła. Na kupieckich ulicach Paragwaju można powszechnie spotkać małe stragany ze świeżo przygotowywaną mieszanką popularnych ziół, gotowych do wrzucenia w yerbowe naczynko. Warto przypomnieć, że Paragwajczycy nie rozstają się z yerbą wychodząc z domu, więc taki ziołowy dodatek "instant" jest cudownym rozwiązaniem. Często taką gotową mieszankę wrzuca się do wielkiego termosu z wodą i lodem, aby zioła wypuściły swoje soki, a następnie zalewa się nią guampę z klasyczną yerbą na terere.
Najpopularniejsze dodatki występujące w yerbach produkowanych w Ameryce Południowej to następujące zioła i owoce:
mięta (polna i pieprzowa),- poleo,
- burrito,
- boldo,
- werbena cytrynowa,
- skórka pomarańczy,
- cytryna/limonka,
- ananas,
- katuava,
- szałwia,
- rumianek,
- melisa,
- aloes,
Większość z tych dodatków można dostać w polskich sklepach zielarskich, internetowych, w markecie czy nawet samemu wyhodować. Niektóre, stricte południowoamerykańskie zioła faktycznie są u nas niedostępne, choć przy odrobinie starań zapewne uda się je upolować na globalnym rynku. Nic nie stoi więc na przeszkodzie samodzielnym odtwarzaniu popularnych mieszanek. Poza mainstreamowymi dodatkami, jest też grupa rzadko używanych w Polsce dodatków, które cieszą się za to wielkim powodzeniem w rodowitych krajach Yerba Mate. Oczywiście dobrze je znamy, lecz w naszym kraju nie łączymy ich za bardzo z yerbą.
Nieoczywiste dodatki do Yerba Mate
Herbata
Dodatek czarnej herbaty, ale też Pu-Erh i zielonej to dość popularna praktyka w prowincji Entre Rios mieszczącej się na północnym-wschodzie Argentyny. Zazwyczaj sypie się 1-2 łyżeczki herbaty w przestrzeń, którą zalewa się wodą.
Kawa
Na tą "kontrowersyjną" dla nas ideę można natrafić w południowych prowincjach Argentyny. Panują tam również chłodniejsze temperatury, dlatego yerbę zalewają tam nieco cieplejszą wodą niż jest to wskazane, dzięki czemu kawa również się skutecznie zaparza.
Karmelizowany cukier i węgiel drzewny
To tzw.
Cocido Quemado, czyli praktyka popularna w całym Paragwaju i w północnych prowincjach Argentyny. Polega na skarmelizowaniu cukru za pomocą rozżarzonego węgielka i następnie wrzuceniu cukru z yerbą oraz węgielkiem do garnka z wodą, w celu zaparzenia i wypicia tak powstałego naparu.
Miód
W całej Argentynie społeczność dzieli się na ludzi siorbiących yerbę bez słodkich dodatków oraz na tych, którzy piją tylko yerbę na słodko. Jednak w prowincji Entre Rios oraz północno-centralnej prowincji Santiago del Estero najczęściej sięga się po miód w celu osłodzenia naparu.
Cukier i mleko
Argentyńczycy czasem przygotowują mate de leche (Yerba Mate zalana gorącym mlekiem), po wcześniejszym dodaniu sporej porcji cukru do mleka. Jest to swoista "bawarka" na bazie yerby.
Nasze rekomendacje do spróbowania
Sami również często eksperymentujemy z naszym ulubionym napojem na świecie, w efekcie czego odkrywamy ciekawe połączenia. Oto nasze sprawdzone propozycje:
Chamigo z szałwią - warto zaznaczyć, że sama
Chamigo jest interesującą mieszanką, w której pierwszy plan zajmuje klasyczna yerba, natomiast poleo w składzie zapewnia łagodny, ziołowo-konopny posmak. Dodatek szałwii (kilka listków lub pół łyżeczki suszu) dodaje ziołowej goryczki, która podkreśla smak całości. Ponadto, taka mieszanka ma bardzo korzystny wpływ na żołądek oraz gardło.
Klasyczna yerba z kardamonem - taka mieszanka zaskakuje swoim korzenno-cytrusowym charakterem, który doskonale współgra z goryczką i dymnością Yerba Mate. Szczególnie polecamy rozetrzeć w moździerzu kilka ziarenek kardamonu na świeżo i dodać do yerby. Można też użyć gotowy, mielony kardamon (polecamy ¼ łyżeczki na naczynko). Warto ostrożnie dawkować ilość kardamonu, ponieważ świeżo roztarty ma bardzo intensywny smak i może zakryć smak yerby.
Klasyczna yerba z suszoną lawendą - fantastyczne, nietuzinkowe połączenie, o ile nie przesadzisz z ilością lawendy. Wystarczy dosłownie szczypta! Jeśli wsypiesz ponad ćwierć łyżeczki napar staje się na tyle gorzki, że nie będzie się nadawał do wypicia.
Chimarrao z dodatkiem kakao - jeśli jesteś fanem chimarrao, to polecam spróbować zmieszanie chimowego pyłu z surowym kakao (ja daję 2 łyżeczki kakao). Szczególnie świetnie sprawdzają się te bardziej kremowe, ciasteczkowe, jak
Putinguense,
Quero Mais,
Meta Mate Hybrid Fine Cut.
* Podane ilości dodatków są oczywiście sugerowaną przez nas porcją. Polecamy dopasować porcję pod swoje indywidualne preferencje. Yerba z dodatkiem... yerby?
Tak, yerba jest świetnym dodatkiem do yerby. To nie żart! O ile mieszanie klasycznych yerb z różnych krajów (np. Argentyna + Paragwaj) często nie przynosi oczekiwanych efektów, to niektóre mieszanki w ramach tego samego kraju mogą okazać się strzałem w dziesiątkę! Doskonałym przykładem jest połączenie wędzonej
Meta Mate Leafy Melody z ciasteczkową, świeżą
Meta Mate 1 lub też
Meta Mate 23.
Radosne eksperymenty z dodatkami do yerby
Dobrze jest też puścić wodze fantazji, wyjść poza schemat i spróbować różnych niebanalnych dodatków. Może by tak zaparzyć klasyczną
yerbę z dodatkiem papryczki chili? A może z listkami
świeżej bazylii? Z
rozmarynem? Gdyby tak do zaparzki dorzucić ociupinkę
soli? Albo
syrop sosnowy?
Konfiturę z gorzkiej pomarańczy? Próbuj, a sprawdzonymi eksperymentami koniecznie podziel się z resztą Yerbopijców i oczywiście z nami! Ponadto, polecamy też poeksperymentowanie z dodatkami do terere. Przykładowe, kreatywne przepisy znajdziesz w artykule
7 sposobów na nietypowe terere.
Zobacz także: zestawy do terere.
Wasze pomysły na świetne połączenia
Jakiś czas temu zapytaliśmy Was na naszym
fanpage’u o doświadczenia z yerbowymi eksperymentami. Szczególnie zainteresowała nas propozycja Marcina Barona:
Chimarrao z dodatkiem cynamonu smakuje doskonale, a jeśliby dorzucić całą laskę cynamonu, to wizualnie prezentuje się równie atrakcyjnie - tak, jak Marcin zaprezentował to na zdjęciu w komentarzu.Grunt, to otwarta głowa na nowe pomysły.Powodzenia w smakowaniu!
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _Źródła fotografii:Fot. 1. Ekipa Dobrego Ziela
Fot. 2. ze strony: cronica.com.py
Fot. 3. Ekipa Dobrego Ziela
Fot. 4. ze strony: ultimahora.com
Fot. 5. Ekipa Dobrego Ziela
Fot. 6. Ekipa Dobrego Ziela
Fot. 7. ze strony: cultura.gov.py
Fot. 8. ze strony: ultimahora.com
Fot. 9. Ekipa Dobrego Ziela
