Każdy, kto zaczyna swoją przygodę z yerbą, szybko przekonuje się, że nie wystarczy po prostu zalać susz wodą. Kluczowym elementem, który może znacząco wpłynąć na smak i jakość naparu, jest temperatura i jakość wody. W naszym artykule przedstawiamy, jak przygotować wodę idealną do Yerba Mate, aby cieszyć się pełnym bogactwem smaku i właściwości tego niezwykłego naparu.
Odpowiednia temperatura wody do Yerba Mate
Temperatura wody ma ogromne znaczenie dla smaku, aromatu oraz działania yerbowego naparu.
Idealna woda
Aby móc odkrywać obfity bukiet smaków, aromatów i wartości odżywczych Yerba Mate,
zalecamy zalewanie jej wodą o temperaturze 70-80 °C.
Niektórzy lubią parzyć yerbę w wyższej temperaturze 80-85 °C, otrzymując napar o ciut większej intensywności i goryczy, a niektórzy wolą chłodniejsze napary, 60-70 °C, delikatniejsze w smaku. Różne rodzaje yerb też lepiej smakują parzone w chłodniejszej wodzie (np. drobniej cięte urugwajskie susze), a inne w cieplejszej (np. grubocięte argentynki). Polecamy w tym przypadku samodzielnie poeksperymentować, by znaleźć swój ideał smaku.
Woda 85-100 °C jest za gorąca
Zbyt gorąca niszczy nie tylko smak yerby, ale też witaminy w niej zawarte. Yerba zalana wrzątkiem będzie cierpka i gorzka, co skutecznie przysłoni bardziej subtelne i przyjemne nuty smakowe. Natomiast drugie zalanie będzie już niemal pozbawione wartości smakowych.
Woda 10-60°C jest niewystarczająco dobra
Z kolei woda nie dość gorąca skutecznie ograniczy proces wydzielania się pożądanych składników z suszu. Nie wydobędzie też z niego pełni smaku i aromatu. Otrzymamy z takiej wody napój mdły i mało wyrazisty.
Woda 0-10 °C jest ok! Ale do terere.
Lodowata woda również “parzy” liście wyciągając z nich smak i wartości odżywcze. Jednak potrzebuje do tego więcej czasu: yerbę na zimno maceruj przynajmniej 5-10 minut. Dla porównania: woda 70-80 °C daje nam odpowiedni napar po 1-3 minutach parzenia.
Jak uzyskać wodę o odpowiedniej temperaturze?
Czajnik z regulacją temperatury — wygoda i oszczędność czasu
Inwestycja w czajnik elektryczny z funkcją wyboru temperatury to najwygodniejsza i najbardziej praktyczna opcja. Taki zakup pozwoli zaoszczędzić czas i wysiłek, eliminując jeden z głównych powodów zniechęcenia do przygotowywania Yerba Mate. Dodatkowo, wiele modeli posiada funkcję podtrzymywania temperatury, co jeszcze bardziej ułatwia Mateistom życie. Dzięki temu, gdy zbyt późno podejdziemy do czajnika, który już jakiś czas temu ogrzał wodę do 80 °C, nie musimy ponownie go włączać i czekać na podgrzanie.
Ale co zrobić, gdy nie mamy takiego inteligentnego czajnika? Korzystamy z tego co mamy:
Klasyczny czajnik elektryczny
Polecamy dwie alternatywne metody:
- Po zagotowaniu 1 litra wody otwórz pokrywę czajnika i odczekaj około 5-10* minut.
- Zmieszaj wrzątek z wodą w temperaturze pokojowej w proporcjach około 2:1*, na przykład 700 ml wrzątku z 300 ml wody w temperaturze pokojowej.
Pamiętaj, że przy przelewaniu wody z czajnika do zimnego termosu jej temperatura spadnie o około 1-3 stopni.
* Należy pamiętać również, że te metody mogą różnić się efektywnością w zależności od warunków, takich jak temperatura otoczenia oraz materiał, z którego wykonany jest czajnik.
Przykładowo, u nas zmierzyliśmy, iż już po 5 minutach woda ostygła do 80 °C — w kuchni, gdzie temperatura powietrza miała 19 °C, w czajniku elektrycznym ze stali nierdzewnej, z otworzoną pokrywą, z 1 litrem wody. A po 10 minutach woda miała 70 °C.
Zachęcamy do eksperymentowania metodą prób i błędów, aby znaleźć najlepszy czas/proporcje w danych warunkach.
A jak zmierzyć efekt? Czytaj dalej.
Jak sprawdzić, czy temperatura jest dobra?
Termometr
Użyj termometru spożywczego do wody. Pamiętaj jednak, że te najtańsze termometry mogą mieć sporą granicę błędu, nawet 3-5 °C.
Test na palec
Wkładamy palec to termosu z wodą, która wydaje nam się dobra:
- Jeżeli palec parzy nas od razu, nie da się wytrzymać i nawet nie da się go zanurzyć w wodzie — temperatura jest za wysoka.
- Jeżeli wytrzymamy 2-3 sekundy i czas uciekać, bo parzy — woda jest idealna.
- Jeżeli możesz trzymać palec w wodzie dłużej niż 3 sekundy — woda jest za zimna.
Oczywiście jest to mocno subiektywny test i warto go raz samodzielnie sprawdzić z termometrem, oby poznać własny zakres odczuwania gorąca. Ale jak raz wykonamy pomiar, to potem w każdej sytuacji damy radę oszacować właściwą temperaturę wody bez żadnego przyrządu (poza własną ręką).
Test na dłoń
Działa na podobnej zasadzie, jak test na palec. Ten sposób opowiedział nam Fabricio z Meta Mate. Polega na tym, że kładziemy szczelnie wnętrze dłoni na otwarty termos z gorącą wodą i zaczynamy liczyć:
- Jeżeli niemal natychmiast odsuwamy dłoń — woda jest za gorąca; para nad wrzątkiem parzy od razu.
- Jeżeli nieprzyjemne parzenie w rękę pojawia się po 7-8 sekundach — woda jest idealna do Yerba Mate.
- Jeżeli spokojnie możemy trzymać dłoń na termosie dłużej niż 8 sekund — woda jest za zimna.
Ten test również opiera się na subiektywnym odczuciu, więc warto raz wykonać go pierwszy raz z termometrem, aby poznać własne zakresy odczuwania gorąca.
Nie masz pewności?
W każdym razie, jeśli nie masz pewności co to temperatury wody, to z dwojga złego — lepiej mieć za chłodną wodę, niż za gorącą. Yerba parzona w za chłodnej wodzie jest o niebo lepsza niż parzona w wodzie zbyt gorącej. Chłodniejsza woda nie zepsuje yerby, a przy kolejnych zalaniach wystarczy wodę podgrzać, chociażby przez dolanie wrzątku.
Tradycyjny czajnik do gotowania wody na gazie — metoda „na słuch”
Podczas gotowania wody w tradycyjnym czajniku można na słuch ocenić zmianę fazy gotowania, która jest znakiem osiągnięcia pożądanej temperatury. Nie da się tej metody użyć przy czajnikach elektrycznych, ponieważ one same mocno szumią podczas pracy.
Biały wrzątek i stadia gotowania wody — wygląd i dźwięki
Patrząc z góry na wodę w podgrzewanym garnku i słuchając dźwięku, wygląda to następująco:
- 1 Stadium to czas, kiedy pojawiają się pierwsze małe pęcherzyki powietrza na dnie; przy brzegach pojawia się ich więcej. Pojawia się lekki szum.
- 2 Stadium to czas, kiedy pęcherzyków jest już ogrom, a szum szybko i harmonijnie narasta. Pęcherzyki odrywają się od dna i wędrują coraz szybciej ku górze, nie naruszając tafli wody, przez co woda wydaje się mętna, wręcz biała. Szum staje się jednolicie głośny. To jest właściwe „białe wrzenie”, w którym woda osiąga temperaturę 80-85 °C.
- 3 Stadium to duże, pękające pęcherze powietrza, czyli gotująca się woda w temperaturze 100 °C. Woda nie szumi już gładko i jednolicie, lecz przewodzą teraz chaotyczne pękania wielkich bąbli powietrza.
Dla miłośników Yerba Mate najważniejszy jest moment przejścia z pierwszego do drugiego stadium. Gdy szum narasta, to jest moment, w którym należy zdjąć czajnik z ognia. Po przelaniu wody do termosu temperatura wody powinna być odpowiednia do przygotowania naparu.
Etapy gotowania wody oraz ich brzmienie obrazowo przedstawił W. W. Pochlebkin w swojej książce Herbata. Rodzaje, właściwości, wykorzystanie1:
„W pierwszym stadium wrzenia słyszy się cienki, ledwo dający się rozróżnić dźwięk solowy.
W drugim stadium staje się on podobny do szumu niewielkiego, uporządkowanego roju pszczelego.
Przy przejściu w trzecie stadium wrzenia dźwięki wyraźnie nasilają się, jednakże ich równomierność zostaje zakłócona. Dźwięki jakby prześcigały się ze sobą i narastają w sposób chaotyczny.”
W. W. Pochlebkin
Jak przygotowuje się wodę w Ameryce Południowej?
Ludzie, którzy piją yerbę od pokoleń, zapewne nie korzystają z termometrów. Ale mają ten przywilej, że ktoś starszy im kiedyś pokazał, kiedy sami byli dziećmi, jak wyczuć odpowiednią wodę. Doświadczenie i nauka od pokoleń sprawia, że mają niezawodne wyczucie temperatury wody w kontakcie z dłonią czy „na słuch” w przypadku gotowania wody na ogniu: w garnku bądź nieelektrycznym czajniku.
A współcześnie, mieszkańcy yerbowch krajów korzystają z fantastycznego udogodniena, jakimi są czajniki elektryczne z fabrycznie ustawionymi zakresami temperatur. Lokalne czajniki posiadają przełącznik z oznaczonym rysunkiem kawy oraz yerby. Ustawienie na kawę doprowadza wodę do wrzenia, natomiast ustawienie na yerbę podgrzewa wodę do około 70-80 stopni. Praktyczne, czyż nie?
Jakość wody
Woda wodzie nierówna. Co ją różni? Mineralizacja, czyli skład chemiczny wody. Już dawni mistrzowie parzenia herbaty nauczali, że „woda jest matką herbaty”. Woda, w zależności od ujęcia różni się — czasem subtelnie, a czasem diametralnie. Jaka zatem woda będzie idealna?
Polecamy zwykłą wodę z kranu przefiltrowaną przez dzbanek filtrujący, który oczyści ją z zanieczyszczeń, chloru i obniży poziom minerałów. Idealna woda powinna być świeża i miękka.
Napar zaparzony zbyt twardą wodą może mieć bardziej gorzki smak, mineralny, a wręcz metaliczny, a jego aromat będzie mniej wyrazisty.
W Polsce posiadamy w większości gmin dobrą lub bardzo dobrą wodę z wodociągów, systematycznie minitorowaną, więc nie zachodzi potrzeba używania wód z plastikowych butelek. Jeżeli jednak Twoja woda z kranu posiada wyjątkowo słabe właściwości smakowe, zapachowe i mineralne — woda z butelki będzie lepszym rozwiązaniem. Pamiętaj tylko, aby wybrać wodę źródlaną zamiast mineralnej. Woda mineralna może okazać się zbyt twarda.
Przegotowana woda — tak czy nie?
Wspomniany już znawca herbaty, W.W. Pochlebkin, uważa, że żadnej herbaty nie należy parzyć w przegotowanej wodzie, gdyż jest ona pozbawiona tlenu. Wodę powinno się tylko doprowadzić do pożądanej temperatury, a potem szybko zdjąć z ognia i zalać nią herbatę. Co więcej, Pochlebkin ostrzega, iż woda zagotowana choćby dwukrotnie znacznie pogarsza jakość herbaty.
Faktycznie, ponowne zagotowanie wody sprawia, że ilość tlenu w niej staje się bardzo mała, a zrobiony z niej napar, wg herbacianych mistrzów, będzie cechował się słabszym aromatem. Jednak nie będzie to woda szkodliwa!
A jak to wygląda w praktyce? Bez stresu!
Różnica w smaku Yerba Mate zalanej przegotowana wodą, a Yerba Mate zalaną wodą podgrzaną tylko do odpowiedniej temperatury będzie praktycznie niewyczuwalna w smaku. Yerba jest tak intensywnym naparem, że kwestia przegotowania wody staje się niewiele wnoszącym niuansem.
Dla potwierdzenia przytoczymy wyniki eksperymentu z Chin2, gdzie zaproszono herbacianych mistrzów do ślepego testu smaku. Podali im zaparzone herbaty: czarną i zieloną; obie zaparzone na 2 sposoby: wodą nieprzegotowaną oraz wodą wielokrotnie doprowadzaną do wrzenia. Jeden na czterech krytyków zauważył różnicę, że herbata zalana niezagotowaną wodą ma bardziej wyraźny aromat i nieco bardziej miękki smak.
Znajdź swoją idealną metodę
Podsumowując, według nas, najwygodniej jest zainwestować w czajnik z funkcją regulacji temperatury, lecz pozostałe metody są równie skuteczne. Decyzja należy do Ciebie, czy wolisz odczekać kilka minut po zagotowaniu, czy wolisz działać z proporcjami gorącej i chłodnej wody, czy stawiasz na totalną wygodę. Z czasem, podobnie jak mieszkańcy Ameryki Południowej, nabierzesz wprawy w ocenie temperatury wody. Nie obawiaj się prób — nawet jeśli zalejesz yerbę zbyt ciepłą wodą, to tylko nauka na przyszłość. Ciesz się każdym doświadczeniem na drodze do perfekcji.
_ _ _ _ _ _ _ _ _
PRZYPISY:
1. Pochlebkin W. W. Herbata. Rodzaje, właściwości, wykorzystanie, tłum. Krajewscy K. i B., Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, Warszawa, 1974.
2. Will Repeatedly Boiled Water Affect Tea Taste [online] https://www.chunlitea.com/info/will-repeatedly-boiled-water-affect-tea-taste-49542893.html [dostęp: 12 czerwca 2024]
![Dlaczego Polacy lubią się porobić? / gniewomir.in [PODCAST]](https://blog.dobreziele.pl/!data/newsy/s_news_83.jpg?1713183284)
![Jak ważna jest dla Argentyńczyków Yerba Mate / Dział Zagraniczny [PODCAST]](https://blog.dobreziele.pl/!data/newsy/s_news_82.jpg?1713181503)
