Kawa czy Yerba Mate — co wybrać?

17 czerwca 2020, w kategorii: kofeina, wiedza

Kawa i yerba na tacy do wyboru

Poszukując naturalnego pobudzenia i wsparcia koncentracji w ciągu dnia, masz do wyboru dwa powszechnie na świecie lubiane i bogate w kofeinę napoje: kawa oraz yerba. Aby ułatwić Ci wybór, porównujemy korzyści płynące z obu opcji oraz praktyczne aspekty ich regularnego spożywania.


Krótko o pochodzeniu, czyli skąd wzięły się te napoje?

Kawa wytwarzana jest z palonych ziaren (które później podlegają dalszej obróbce, np. mieleniu) wiecznie zielonej rośliny kawowca (Coffea). Pierwotnie roślina ta rosła na terenie dzisiejszej Etiopii, gdzie była uprawiana i pita już w I wieku p.n.e. Do Europy kawa trafiła mniej więcej w XVI wieku. Jej nazwa pochodzi prawdopodobnie od regionu/miasta Kaffa (dziś Kefa) lub tureckiego słowa kahve, od którego wywodzi się włoskie caffè. Aktualnie napój ten jest jedną z najpopularniejszych na świecie używek, stanowiącą główne źródło kofeiny. Plantacje kawowców można znaleźć w wielu krajach na całym świecie.

Yerba Mate jest z kolei naparem z liści (choć wykorzystuje się w nim także patyczki) wiecznie zielonego ostrokrzewu paragwajskiego (Ilex paraguariensis). Występującego naturalnie w lasach deszczowych Ameryki Południowej. Napój ten był od wieków wykorzystywany przez Indian Guarani, czyli rdzennych mieszkańców terenów na styku współczesnych państw: Paragwaj, Argentyna i Brazylia.
Poza granice Ameryki Południowej dotarł w XVII wieku za sprawą jezuitów, którzy są zresztą odpowiedzialni za nazwę napoju. Pierwszy człon pochodzi od hiszpańskiego hierba (czyta się jerba), oznaczającego ziele, drugi zaś ma swoje źródło w keczuańskim słowie mati, określającym tykwę, w której parzyło się napój.
Obecnie Yerba Mate cieszy się zasłużoną popularnością w wielu rejonach świata, choć nierzadko w powszechnej opinii panuje przekonanie, że jest to po prostu wymyślny zamiennik kawy, pity wyłącznie przez „alternatywne” subkultury, np. hipsterów.

Mała czarna, czyli o kawie słów kilka

Kawa w białym kubku

Ogólnie można powiedzieć, że za kawą przemawia szybkie działanie i nieodwleczona w czasie reakcja organizmu na taką dawkę pobudzenia. Zaletą „małej czarnej” jest bez wątpienia fakt, że zawarta w niej kofeina jest łatwo przyswajalna — związek ten bardzo sprawnie pokonuje barierę krew-mózg, powodując poprawę koncentracji i motywacji do sprostania czekających na pijącego zadań. Maksymalne stężenie dostarczonej w takiej formie kofeiny we krwi przypada szacunkowo na 20 do 30 minut od chwili spożycia. Niestety spada także dość szybko i po około 3 (maksymalnie do 6) godzinach w organizmie zostaje tylko połowa przyjętej kofeiny.

Do zalet kawy bezsprzecznie zaliczyć trzeba:

  • wysoką zawartość antyoksydantów (najwięcej w lekko prażonych ziarnach, ciut mniej w kawie zielonej, a im bardziej wyprażone są ziarna, tym mniejsze właściwości antyoksydacyjne),

  • przyspieszenie metabolizmu (krótkotrwałe),

  • niwelację poczucia senności,

  • redukcję tempa zmęczenia w trakcie fizycznych prac,

  • przy długofalowym, umiarkowanym spożyciu zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób Parkinsona i Alzheimera,

  • pozytywny wpływ na układ krążenia przy umiarkowanym spożyciu.

Jak widać picie kawy może przynieść bardzo pozytywne efekty. Jednak nie należy z nią przesadzać — napój ten w żadnym razie nie pozostaje neutralny dla ludzkiego organizmu i przyjmowanie go w zbyt dużych dawkach niesie ze sobą negatywne konsekwencje (choć te poważniejsze pojawiają się po około trzech miesiącach nadużywania). Już pijąc więcej niż 3 filiżanki dziennie ryzykujemy nadmierne pobudzenie oraz rozdrażnienie i gwałtowne osłabienie, gdy kofeina przestaje działać.


Ziołowe pobudzenie, czyli krótko o Yerba Mate

Yerba Mate w tykwieJak już wspomnieliśmy, napar ten powstaje z suszu ostrokrzewu paragwajskiego, rośliny naturalnie bogatej w kofeinę. W żadnym razie nie ustępuje kawie pod względem skuteczności dostarczanego zastrzyku energii. Choć reakcja organizmu nie następuje tak szybko, yerba przebija jednak kawę pod względem długości okresu pobudzenia i wzmożonej koncentracji. W jej wypadku nie występuje także charakterystyczny dla „małej czarnej” efekt osłabienia, gdy kofeina przestaje działać. Na tym jednak nie kończą pozytywy Yerba Mate.

Przejdźmy zatem do przeglądu zalet Yerba Mate:

  • skuteczne pobudzenie — napar z Yerby Mate wspomaga pracę mózgu, poprawia koncentrację i ułatwia skupienie, wyraźnie likwidując przy tym uczucie senności,

  • bardzo mocne właściwości antyoksydacyjne,

  • duża zawartość witamin, m.in. A i C, które spowalniają męczenie się pracami fizycznymi,

  • spożywana długofalowo yerba (oczywiście w rozsądnych dawkach) wpływa pozytywnie na układ krążenia oraz pomaga w utrzymaniu niskiego poziomu tzw. złego cholesterolu,

  • bogactwo witamin i minerałów wywołuje poczucie sytości, co czyni z niej świetne uzupełnienie diet odchudzających,

  • dzięki zawartości magnezu i witamin z grupy B, yerba pomaga w koncentracji, nauce, pracy umysłowej; ogólnie wspomaga układ nerwowy.

Który napój wybrać?

Zasadniczo ostateczny wybór będzie kwestią indywidualnego gustu i najprawdopodobniej decydującym czynnikiem będzie kwestia smaku — Yerba Mate ma dość specyficzny, goryczkowy smak, który może wielu osobom (zwłaszcza tym przyzwyczajonym przez lata do aromatycznej kawy z dodatkiem mleka i cukru) nie odpowiadać. Warto jednak wspomnieć, że Yerba Mate jest dostępna w wielu odmianach i wariantach smakowych (dzięki dodatkom innych ziół i owoców, np. trawy cytrynowej, mięty czy owocowych aromatów), co sprawia, że łatwo jest dobrać wariant naparu, który nie tylko dobrze działa, ale też odpowiada gustowi użytkownika. Na początek można także zdecydować się na wypróbowanie łagodniejszego w smaku ostrokrzewu gujańskiego.

Trzeba też mieć świadomość, że dodawane do kawy mleko może nieść ze sobą negatywne skutki, gdyż wiele osób ma problemy z trawieniem laktozy, a mimo to nie wyobraża sobie picia kawy bez niego. Jeśli zaś o cukier chodzi, dowiedziono, że obniża on naturalną odporność organizmu, sprzyja rozwojowi wielu chorób i bardzo łatwo uzależnia. Yerby natomiast z reguły w ogóle się nie słodzi, nie dodaje się do niej mleka, przez co jej picie jest znacznie zdrowsze.

Patrząc szerzej na oba napoje, picie yerby niesie ze sobą więcej pozytywów. Napój ten nie tylko bowiem pobudza koncentrację i zwalcza senność, ale także wpływa na prawidłowe funkcjonowanie całego organizmu. Zawarta w yerbie kofeina jest uwalniana stopniowo, przez co daje długotrwały efekt pobudzenia, a nie jednorazowy zastrzyk energii. W przeciwieństwie do kawy, wyjście ze stanu pobudzenia nie wywołuje nagłego nawrotu zmęczenia, co ma ogromne znaczenie dla pracowników umysłowych. Ponadto zawartość wielu witamin i składników odżywczych sprawia, że Yerba Mate jest jednym z napojów polecanych osobom podlegającym dużemu wysiłkowi fizycznemu, w tym także sportowcom. Jak już wspomnieliśmy, yerba wykazuje także działanie regulujące apetyt, przez co stanowi bardzo dobre wsparcie dla diet odchudzających.


Kawa oraz Yerba Mate - zdjęcie z góry

Podsumowanie

Zarówno kawa, jak i Yerba Mate to bardzo dobre źródło potrzebnej do funkcjonowania na wysokich obrotach energii. Oba napoje pite w rozsądnych ilościach mogą przynieść organizmowi wiele pozytywnych efektów i  pomagać w zapobieganiu rozwoju licznych schorzeń. Warto pamiętać, że tak kawa, jak Yerba Mate są wciąż poddawane kolejnym badaniom, mającym na celu dokładne poznanie wszystkich ich właściwości, zarówno tych pozytywnych, jak i negatywnych. Aktualnie naukowcy skupiają się na zweryfikowaniu potencjalnych właściwości przeciwnowotworowych składników obu napojów. Zatem, co lepiej wybrać — kawę czy yerbę? Odpowiedź, choć może się wydawać wymijająca, jest dość prosta — możemy pić ten napój, który najbardziej odpowiada naszym gustom. Ważne jest przede wszystkim to, aby wyboru dokonywać z pełną świadomością tego, co niesie ze sobą dana opcja.

Warto również przetestować oba napoje i sprawdzić, jak na Ciebie konkretne działają, aby ostateczny wybór miał także podstawy praktyczne, a nie tylko teoretyczne. Można też oczywiście połączyć obie opcje i pić yerbę z kawą na przemian - byle nie przesadzić z ilością kofeiny! Niezwykle istotne jest zachowanie umiaru — trzeba pamiętać, że zarówno yerba, jak i kawa to jednak używki (wszystkie napoje zawierające kofeinę są używkami!). Spożywanie ich w zbyt dużej ilości może powodować niepożądane skutki uboczne.


Ekipa Dobre Ziele PJK

Ekipa Dobre Ziele PJK

Twórcza praca zbiorowa:

Paweł Piwowar - yerbowa merytoryka;
Justyna Piwowar - redakcja, oprawa graficzna;
Kacper Wieja - merytoryka, copywriting.

Proponujemy do dalszego czytania

Meta Mate Raw: Innowacja na skalę światową

Meta Mate Raw: Innowacja na skalę światową

26 czerwca 2024
Wśród wielu dostępnych rodzajów yerby, jedna zdecydowanie się wyróżnia – Meta Mate Raw. Ona jedyna uniknęła ognia i wysokich temperatur, a zamiast tego doświadczyła szokowego zamrożenia… Co z tego wynika, i jak dokładnie wygląda unikalny proces produkcji Rawu, dowiesz się z tego artykułu.
Jak przygotować odpowiednią wodę do Yerba Mate?

Jak przygotować odpowiednią wodę do Yerba Mate?

13 czerwca 2024
Różne mogą być sposoby przygotowania mate, jednak każdy z nich łączy woda. Odpowiednia woda, oczywiście! Niewłaściwą wodą można zepsuć sobie całą radość z picia Yerba Mate… Jeśli jednak dążysz do pełni smaku, koniecznie zobacz nasz artykuł.
Dlaczego Polacy lubią się porobić? / gniewomir.in [PODCAST]

Dlaczego Polacy lubią się porobić? / gniewomir.in [PODCAST]

10 kwietnia 2024
Dlaczego w Polsce bardzo dobrze yerba się przyjęła? Dlaczego kofeina w yerbie inaczej działa niż ta w kawie? Posłuchaj rozmowy Pawła z Dobrego Ziela z ultramaratończykiem Gniewomirem Skrzysińskim.
Jak ważna jest dla Argentyńczyków Yerba Mate / Dział Zagraniczny [PODCAST]

Jak ważna jest dla Argentyńczyków Yerba Mate / Dział Zagraniczny [PODCAST]

06 marca 2024
Czy można żyć pijąc tylko yerbę? Dlaczego rząd Argentyny wykupił 1600 ton mate w kwietniu 2022 roku? Posłuchaj rozmowy Pawła z Dobrego Ziela z dziennikarzem Maciejem Okraszewskim z Działu Zagranicznego.
Dodatki do Yerba Mate: co można wrzucać do naczynka?
15 sierpnia 2021
Zastanawiasz się, jak urozmaicić codzienne picie yerby? Nie trzeba mieć półki z 50 rodzajami suszów, lecz dryg do radosnego eksperymentowania! W tym artykule, zapraszam do świata ziół, owoców, przypraw i… czego jeszcze? Sprawdź koniecznie!
Jak wygodnie pić yerbę na wakacjach?
27 czerwca 2021
Jedni wolą podróżować samemu, drudzy z ekipą bliskich osób, ale co do jednego wszyscy Mateiści są zgodni - nieodzownym towarzyszem w podróży jest pyszna Yerba Mate! Jak ją wygodnie zabierać na wakacyjne wojaże? Nasze kreatywne rozwiązania mogą się przydać.
TOP 5 pomysłów na Yerbowy Weekend Majowy
29 marca 2024
Zbliża się Majówka, a wraz z nią nieco wolnego czasu, i miejmy nadzieję, że ładna pogoda. W tym artykule przedstawię Ci zestaw TOP 5 pomysłów na połączenie weekendowych aktywności z naszym ulubionym naparem.
Butelkowana yerba domowej roboty: zaraź bliskich miłością do ostrokrzewu!
13 sierpnia 2023
Opracowaliśmy łatwy sposób na pokazanie większej liczbie znajomych, jak smakuje dobra yerba, bez konieczności przyrządzania pojedynczych zaparzek. Poznaj nasz przepis!
5 nowych, genialnych przepisów na tereré, które musisz spróbować!
04 lipca 2022
Gdy wakacyjne słońce przypraży nieco mocniej, nic nie gasi pragnienia tak dobrze jak pyszne, orzeźwiające tereré. Yerba Mate na zimno najlepiej sprawdza się z owocowymi lub ziołowymi dodatkami, które potęgują uczucie błogiej ochłody. Koniecznie sprawdź nasze propozycje!
© 2014-2024 Dobre Ziele. Wszelkie prawa zastrzeżone. Wykonanie strony internetowej weboski