Krótka data: Co z yerbą po dacie ważności?

Każdy Yerbopijca staje przed dylematem: Czy otwierać po jednej paczce, pić ją do końca, żeby kolejno otworzyć następną? Czy też otwierać naraz kilka paczek i siorbać sobie naprzemiennie wedle ochoty? Korzyścią drugiej wersji jest brak monotonii smaku. Istnieje jednak ryzyko, że którejś yerby nie zużyjemy przed końcem daty przydatności wydrukowanej na opakowaniu. Co w takim przypadku zrobić? Czy można bezpiecznie pić przeterminowany susz czy wyrzucić go lepiej do kosza?

"Należy spożyć do" vs "Najlepiej spożyć przed"

Produkty nietrwałe, takie jak wędliny, śmietana, ryby, posiadają graniczny termin przydatności do spożycia, zapisywany jako "Należy spożyć do: dzień, miesiąc, rok". Po jego przekroczeniu mogą rozwinąć się w żywności niebezpieczne dla zdrowia bakterie i pleśń. Produkty trwałe, czyli żywność sucha, taka jak cukier, mąka, kawa i herbata, posiadają datę minimalnej trwałości, zapisywaną jako "Najlepiej spożyć przed: data". Po jej przekroczeniu produkt nie staje się niebezpieczny, lecz jego jakość może być już znacznie gorsza. Data minimalnej trwałości jest rodzajem gwarancji producenta, co do okresu najlepszej jakości danego wyrobu. Co ciekawe, Belgijska Agencja Żywności (AFSCA) uznała w 2013 roku, że produkty takie jak ryż, sól, kawa i herbata można bez żadnego ryzyka spożywać nawet 12 miesięcy po przekroczeniu daty minimalnej trwałości. AFSCA zwraca przy tym uwagę na ogólnoświatowy problem marnowania żywności; przeciwstawia się wyrzucaniu na śmietnik przez supermarkety ogromnej ilości przeterminowanego, lecz nadającego się do spożycia jedzenia.Yerba Mate klasyfikuje się jako produkt trwały (żywność sucha) i posiada datę minimalnej trwałości.

Najważniejsze są dobre warunki przechowywania

Yerba to suchy produkt, którego proces fermentacji został zatrzymany na samym początku obróbki. W efekcie, jeśli susz jest przechowywany w odpowiednich warunkach, nie zepsuje się nawet po upływie kilkunastu lat! Ponadto, większość yerb po wysuszeniu jest leżakowana od pół roku (Urugwaj) do 2 lat (argentyńskie wersje especial), co wskazuje na długoterminowość produktu.Odpowiednie warunki przechowywania Yerba Mate to szczelnie zamknięte opakowanie umieszczone w suchym i przewiewnym miejscu (wilgoć i brak wentylacji wspierają rozmnażanie się drobnoustrojów), najlepiej z dala od promieni słonecznych.

Jak prawidłowo odczytać datę ważności na opakowaniach Yerba Mate?

Z racji, że yerba to produkt z Ameryki Południowej, termin minimalnej trwałości jest zazwyczaj zapisany w języku hiszpańskim (Argentyna, Paragwaj, Urugwaj) lub portugalskim (Brazylia). Tylko w niewielu przypadkach data zapisana została w języku angielskim ("Best before"). Na yerbach, można znaleźć następujące oznaczenia:

• Elab: / Elaborado: / Env: / Envasado: / Fabricado: / F: - Oznaczają one datę zapakowania, ukończenia produkcji.

• VTO: / Vence: / Val: / Validad: / V: - Informują o dacie minimalnej trwałości.

Można również w gąszczu oznaczeń znaleźć słówko LOTE:, ale nie należy się tym przejmować, gdyż jest to sam numer seryjny przydzielony przez producenta (bardzo często powiązany z datą produkcji).Niektórzy producenci nie podają daty minimalnej trwałości wprost, tylko zamieszczają datę produkcji i poniżej piszą "Melhor se consumido em ate 2 anos" "Best if consumed within 2 years" - najlepiej spożyć w przeciągu 2 lat (od daty produkcji).

Miesiące w yerbowych językach:

Jak czas wpływa na smak i działanie?

Z czasem yerba wietrzeje; jej smak staje się łagodniejszy i bardziej "kartonowy", jednolity. Podobnie działanie - nie znika całkowicie, ale staje się dużo delikatniejsze. Z czasem neutralizuje się część witamin i minerałów, w efekcie dając mniej bogaty w wartości odżywcze napar. Nie zmienia to jednak faktu, że spokojnie można pić taką yerbę, tylko trzeba liczyć się z innym (niekoniecznie gorszym!) smakiem naparu i delikatniejszym pobudzeniem. Firmy na bazie doświadczeń zaczęły wydłużać czas przydatności do 3 lat.Początkowo wszystkie daty ważności na paczkach Yerba Mate były szacowane na rok lub dwa lata od zapakowania. Z uwagi na potwierdzoną wielokrotnie dobrą jakość suszu przechowywanego prawidłowo przez długie lata, wielu producentów zaczęło wydłużać termin minimalnej trwałości do 3 lat. Rzadziej, ale można też spotkać yerby, które mają datę aż 5-letnią.

Chimarrão najlepsze na świeżo

Pytanie brzmi, jak sprawa daty ważności ma się do brazylijskiej chimarrão, której głównym atutem jest między innymi świeżość?Chima z racji tego, że pakowana jest na świeżo i bez leżakowania, ma tendencję do szybkiego wietrzenia. Dlatego większość producentów pakuje ten typ suszu w próżniowe opakowania vacuum. Dzięki próżniowo zapakowanej paczce proces wietrzenia chimarrão zaczyna się odliczać dopiero od otwarcia paczki. Vacuum doskonale zatrzymuje świeżość!Zdarza się, że niektórzy producenci paczkują susz chimarrão w szczelne, lecz nie próżniowe opakowania. Całkowita szczelność również pozwala na zachowanie świeżości suszu, lecz nieporównywalnie krócej od vacuum. Dla porównania, z własnego doświadczenia możemy stwierdzić:

• chimarrão zapakowane w próżniowe vacuum, po 2 latach od produkcji jest nadal jaskrawo zielone i smakuje świeżo;
• chimarrão zapakowane w szczelne opakowanie wypełnione powietrzem, po 8-10 miesiącach od produkcji jest już ciut bledsze i smak zaczyna nabierać urugwajskich nut.

Jak dbać o świeżość po otwarciu próżniowego opakowania z chimarrão?

Po 3-4 tygodniach od otwarcia paczki świeży susz zaczyna nabierać nut charakterystycznych dla yerb urugwajskich. Jaskrawa zieleń zaczyna blednąć. Aby opóźnić ten proces przechowuj chimę w optymalnych dla niej warunkach:

• warto szczelnie zamykać opakowanie - tak, aby nie było w nim za wiele powietrza;
• koniecznie trzymaj ją z dala od promieni słonecznych;
• najlepiej w chłodnej temperaturze, np. w lodówce.

Jeśli posiadasz zwietrzałą, dawno otwartą chimę to nadal możesz bezpiecznie ją pić! Aczkolwiek różnice w smaku będą znaczące i komuś, kto lubi smak świeżej chimarrão, niekoniecznie zasmakuje zwietrzała.