Yerba Mate dla początkujących - PORADNIK

Napar z ostrokrzewu paragwajskiego, czyli Yerba Mate, znany jest i ceniony na całym świecie, dzięki swoim właściwościom pobudzającym i poprawiającym koncentrację. Pozytywnie wpływa na funkcjonowanie całego organizmu, stanowi więc smaczną i zdrową alternatywę dla kawy.

Nic więc dziwnego, że z jej dobroczynnych właściwości korzystają, niezależnie od szerokości geograficznej, miłośnicy zdrowego trybu życia.

Jak jednak zacząć swoją przygodę z Yerba Mate? Co jest nam potrzebne aby móc korzystać z oferowanych przez nią dobrodziejstw? Jaki zestaw warto wybrać? Oto wszystko, co musicie wiedzieć na temat Yerba Mate.

Czym jest Yerba Mate i dlaczego warto ją pić?

Na początek chcemy choćby w kilku zdaniach opowiedzieć Wam o tym, czym jest Yerba Mate, jakie ma właściwości oraz w jaki sposób się ją przygotowuje i pije.

Ostrokrzew paragwajski służący do produkcji suszu Yerba Mate uprawiany jest w zaledwie trzech krajach Ameryki Południowej - w Argentynie, Brazylii oraz Paragwaju. Pomimo licznych prób uprawy w innych miejscach świata, nie udało się stworzyć mu takich warunków, w których mógłby przetrwać. Ostrokrzew paragwajski okazał się być wyjątkowo wrażliwą na warunki rośliną (klimatyczne i siedliskowe), a więc do tej pory rośnie wyłącznie na swoich pierwotnych terenach.

Jezuiccy misjonarze, którzy w połowie XVII wieku przybyli do Ameryki Południowej zauważyli, że zamieszkujący tamte tereny Indianie Guarani lubują się w piciu naparu z liści, które nazywali caa. Używali do tego tykw i rurek z trzciny. Rytuał ten dodawał członkom plemienia sił, poprawiał ich humory i samopoczucie, rozjaśniał umysły, likwidował zmęczenie i poczucie głodu. Misjonarze nazwali ten osobliwy napar yerba mate, od hiszpańskiego słowa hierba (zioło, czyt. jerba) i słowa mati (tykwa) z języka Indian Quechua.

Jezuici, choć najpierw mocno sceptyczni, słusznie w końcu uznali, że właściwościami cudownych liści warto obdarować cały świat. Założyli więc liczne plantacje i rozpoczęli uprawę ostrokrzewu oraz dystrybucję wysuszonych i pociętych listków Yerba Mate do krajów Europy.

A poza wymienionymi już wcześniej właściwościami, co jeszcze sprawia, że Yerba Mate jest tak lubiana? Otóż ma ona kilka interesujących cech, m.in.:

• wspomaga trawienie i znosi uczucie głodu;
• Yerba Mate podnosi odporność organizmu;
• Yerba Mate posiada w swoim składzie minerały (magnez, potas, żelazo, wapń, cynk) oraz witaminy A, B1 i B2, C oraz E, a także biotynę i karoten;
• działa moczopędnie i oczyszcza organizm z toksyn;
• obniża poziom cholesterolu we krwi;
• Yerba Mate ma działanie antyoksydacyjne, antynowotworowe, przeciwzapalne, przeciwpasożytnicze, przeciwgrzybicze oraz antyreumatyczne.

Jak więc widzicie, Yerba Mate to nie tylko zamiennik kawy czy herbaty - to prawdziwe płynne złoto, którego codzienne popijanie może Wam przynieść wspaniałe korzyści zdrowotne. Przeczytaj, w czym pić Yerba Mate.

Zestawy do Yerba Mate

Dla osób początkujących idealnym rozwiązaniem będzie gotowy zestaw do Yerba Mate. Zawiera on wszystko, co potrzebne aby przygotować swój pierwszy napar: paczkę pysznej Yerba Mate, bombille oraz matero - naczynko do yerby.

Jeśli nie znasz jeszcze smaku Yerba Mate i w najprostszy sposób chcesz wypróbować jej smak i działanie, nie musisz wcale inwestować w matero. Możesz użyć dowolnego kubka czy szklanki, które znajdziesz we własnej kuchni. Na pierwszy raz wystarczy sama yerba i rurka do filtowania naparu (bombilla) - dobre i niedrogie gotowe komplety znajdziesz pod nazwą Szybki Start.

Teraz opowiemy krótko o każdym z podstawowych elementów yerbowego wyposażenia, o jego przeznaczeniu i dostępnych wariantach, abyście mogli świadomie wybrać te, które najlepiej będą spełniały Wasze oczekiwania. Zacznijmy od naczynia.

Matero

To naczynie służące do zaparzania suszu Yerba Mate. Te najbardziej popularne mają charakterystyczny kształt bombki - szerokiej u dołu i zwężającej się ku górnej krawędzi (np. naturalne tykwy, ceramika miodzio). Ale, jak łatwo się domyślić, istnieją różne warianty naczynek, niektóre z nich bardzo dekoracyjne. Możecie również spotkać się z naczyniami o różnej pojemności - od maleńkich modeli mogących zmieścić zaledwie 110 ml naparu, aż do takich, które zmieszczą go aż pół litra. Najbardziej popularne naczynka w Polsce na start picia yerby, które znajdziecie również w zestawach startowych dla początkujących, mają pojemność około 250-350 ml. My osobiście polecamy na początek wybór mniejszej pojemności (200-250 ml), ponieważ ilość mieszczącego się w nich suszu jest zdecydowanie optymalna.

Na uwagę zasługuje jednak nie tylko wielkość naczynek, lecz również materiały, z których zostały zrobione i oczywiście ich wykończenie. Tradycyjne argentyńskie naczynka wykonane są z owocu tykwy lub drewna, do których dodane są metalowe okucia. Niektóre z modeli są przepięknie barwione, ręcznie rzeźbione lub wypolerowane na wysoki połysk, a nawet powleczone naturalną skórą. W Paragwaju nadal popularne są tradycyjne naczynia z drewna Polo Santo oraz tzw. guampy z bawolich rogów.

Współcześnie, zyskują na znaczeniu praktyczne naczynia ceramiczne i szklane. Wybór jest na prawdę duży. Dzięki temu każdy smakosz Yerba Mate znajdzie matero, które podoba mu się pod każdym względem. Zestaw Yerba Mate dla początkujących zawiera zazwyczaj wygodną w użytkowaniu ceramikę, szklane matero lub tykwę o uniwersalnym designie.

Bombilla

Jest specjalną rurką z filtrem, która służy do picia yerby. Wkłada się ją bezpośrednia do matera z suszem i używa pobodnie, jak popularną słomkę do napojów. Z tą różnicą, że zakończona "sitkiem" bombilla, skutecznie filtruje yerbowy napar, tak, aby kawałki listków i gałązek ostrokrzewu nie wpadały podczas picia do ust. Bombillą nie można też mieszać zawartości naczynia (grozi to zapchaniem się filtra)!

Bombille wykonane są najczęściej ze stali nierdzewnej (inox 18/8), ale też ze stopu alpaki, srebra, brązu niklowanego, a nawet z naturalnego bambusa. Mają najczęściej od 14 do 21 cm długości. Wybór długości bombilli powinien być uzależniony od wielkości matera - im wyższe i głębsze naczynko, tym dłuższe bombille wybieramy. Przykładowo, do klasycznego kuchennego kubka pasuję idealnie rurki o dł. 17-19 cm.

Pozostaje jeszcze wybór sitka filtrującego napar i pierścienia chłodzącego (opcjonalnie). Sam filtr może mieć różne kształty - uformowany na wzór łyżeczki, płaski, okrągły i inne. Niezależnie od wyboru - każdy będzie spełniał swoją funkcję, choć czasem z subtelnie różną skutecznością. Bombilla wyposażona jest również w wygodny, spłaszczony ustnik, dzięki któremu możesz pić swoją Yerba Mate wygodnie i komfortowo. Część modeli ma możliwość rozkręcenia w celu dokładnego umycia z pozostałości Yerba Mate. Zestawy dla początkujących zawierają klasyczną bombillę o długości idealnie dopasowanej do wielkości naczynia.

Jeśli nie masz żadnego doświadczenia z yerbą, polecamy na początek najtańsze i skuteczne bombille ze stali nierdzewnej wyprodukowane w Chinach. W zupełności wystarczą na początku, aby wygodnie poznać przyjemność picia Yerba Mate.

Susz Yerba Mate

Czym jest Yerba Mate, dowiedzieliście się z pierwszego rozdziału tego artykułu - to napar przygotowany z suszonych i zmielonych liści oraz gałązek ostrokrzewu paragwajskiego. Jednak wybór rodzajów i smaków yerby jest tak ogromny, że początkującego może przyprawić o zawrót głowy. Zanim więc wybierzecie się po zakupy, przeczytajcie, jak wybrać Yerba Mate o odpowiednim dla siebie smaku.

Yerba Mate ogólnie dzieli się na cztery rodzaje - Yerba Mate argentyńska, brazylijska, paragwajska i urugwajska. Różnią się one w smakiem, stopniem zmielenia, stosunkiem zawartości listków do gałązek i sposobami produkcji.

• Jeśli lubicie napoje o subtelnym, łagodnym smaku, wybierzcie Yerba Mate argentyńską, koniecznie w wersji con palo (czyli z gałązkami) lub suave (łagodna). Jest ona idealnym wyborem dla początkujących; jest dość grubo cięta i stosunkowo mało w niej pyłu.
• Yerba Mate brazylijska jest najbardziej zróżnicowana i warto doczytać dokładnie, który jej rodzaj się kupuje. Najbardziej charakterystyczna jest chimarrão - odznacza się pięknym, jaskrawozielonym kolorem świeżej trawy oraz takim samym smakiem. Jest delikatnie słodka i kremowa w smaku. Ale choć kusi smakiem, nie kupuj jej na początek! Brazylijska mate chimarrao jest całkowicie zmielona na zieloną mąkę! Trzeba mieć odpowiednie akcesoria i znać technikę, aby ją dobrze przyrządzić. Za to brazylijska mate typu green jest bardzo dobrym wyborem na początek. Jest grubo cięta i niemal zupełnie pozbawiona pyłu.
• Natomiast Yerba Mate pochodząca z Paragwaju ma wyraźny, mocny smak i dymny aromat. Ma też mocne działanie i jest drobniej cięta niż argentyńska mate. Smakiem może przypaść do gustu osobom początkującym, które lubią wyraziste doznania smakowe. A dobra bombilla spokojnie poradzi sobie z obecnym w paragwajkach pyłem.
• Urugwajska Yerba Mate jest bardzo drobna pocięta, pozbawiona gałązek i mocno pylasta. Cechuje się blado zielonym kolorem wynikającym z krótkiego leżakowania. Jest zazwyczaj łagodna w smaku, ale mocna działaniu. Ze względu na drobno cięty susz i wyjątkowo dużą pylastość, nie polecamy jej osobom początkującym.

Poza klasycznymi yerbami możecie wybierać również spośród wielu rodzajów suszów z naturalnymi dodatkami lub aromatami np. owoców cytrusowych, mięty, pomarańczy, cytryny, z zieloną herbatą lub różnymi rodzajami ziół. Smakowe odmiany Yerba Mate są z reguły subtelniejsze w działaniu i posiadają łagodniejszy smak. To również dobry wybór na początek. Jeśli nie lubisz mocnego i gorzkiego smaku yerby, możesz też zacząć od Ilex Guayusa, który jest o delikatniejszy w smaku.

Przygotowanie naparu Yerba Mate

Kwintesencją dobrej yerby jest woda o odpowiedniej temperaturze (70-80 stopni Celsjusza). Ważna jest też ilość suszu. Tradycyjnie, sypie się około 1/2 do 3/4 objętości naczynia. Jeśli obawiasz się zbyt dużej intensywności naparu, możesz wsypać 1/3 naczynia.

A oto NAJPROSTSZY SPOSÓB PRZYGOTOWANIA YERBA MATE:

1. Wsyp susz do naczynia.
2. Wlej wodę do pełna.
3. Włóż bombillę.

Po 2-3 minutach yerba jest gotowa do picia! Kiedy wypijesz cały napar, możesz zalać go ponownie wodą i powtórzyć to kilkakrotnie, aż do wypłukania smaku.

Sposób ten, choć najprostszy, niekoniecznie jest najlepszy. Używając go, łatwo zapchać pyłem filtr bombilli, a sam susz szybko się wypłukuje. Polecamy Wam więc podjąć wyzwanie i potestować inne, opisane przez nas dokładnie sposoby. Więcej o przygotowaniu Yerba Mate znajdziesz tutaj.

Yerba Mate dla początkujących może mieć nieco gorzki smak, zupełnie bowiem nie przypomina zwykłej herbaty, do której jesteśmy przyzwyczajeni. Dlatego też poleca się rozpocząć swoją przygodę od suszu pochodzącego z Argentyny lub od mate z dodatkami. Kiedy już się jednak przyzwyczaicie, zaskoczy Was bogactwo jej aromatów i smaków. Przygotowanie naparu jest wyjątkowo proste. Wystarczy tylko wybrać zestaw do yerby oraz odpowiedni susz i już można zaczynać swoją przygodę z pyszną mate.